AR-GE VE TEKNOKENT

Teknokentlerde Seri Üretim Faaliyetleri

Kısaca Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Avantajları;

• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bölge içerisindeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri kazançlar, 31.12.2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır. Bu vergi muafiyeti, bölgede yürütülen yenilikçi faaliyetleri teşvik etmek ve teknolojik gelişimi hızlandırmak amacıyla uygulanmaktadır.
• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bölge içerisinde ürettikleri aşağıdaki yazılım ve hizmetler KDV'den istisna tutulmaktadır:
• Sistem yönetimi,
• Veri yönetimi,
• İş uygulamaları,
• Sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları şeklindeki teslim ve hizmetleri.
• Bu istisna, 3065 Sayılı KDV Kanunu'nun geçici 20/1 inci maddesi hükmü uyarınca uygulanmaktadır.
• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bölge içerisindeki çalışmaları nedeniyle elde ettiği ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeler 31.12.2028 tarihine kadar her türlü vergiden istisna tutulmuştur. Bu vergi istisnası, nitelikli personelin teknokentlere yönelmesini teşvik etmekte ve sektörün gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu sayede, yüksek nitelikli insan kaynağının teknoloji geliştirme bölgelerinde istihdam edilmesi kolaylaşmakta ve bu bölgelerin inovasyon kapasitesi artmaktadır.
• 10.08.2016 tarihli Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği kapsamında Bölgede yer alan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve tasarım personelinin bu bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzü, belirli şartları taşıması kaydıyla gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Bu esneklik, projelerin gerektirdiği durumlarda bölge dışında çalışma imkanı sağlayarak, Ar-Ge ve tasarım süreçlerinin daha verimli yürütülmesine olanak tanımaktadır.
• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bölge içerisindeki çalışmaları nedeniyle elde ettiği ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin % 50'si Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır. Bu destek, işverenlerin personel maliyetlerini önemli ölçüde azaltarak, daha fazla Ar-Ge personeli istihdam etmelerini teşvik etmekte ve teknoloji şirketlerinin rekabet gücünü artırmaktadır.

Seri Üretim Faaliyetleri

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri neticesinde ortaya çıkarmış oldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazara sunmaları halinde, bu ürünlerin satışından elde edilecek kazançların ne şekilde istisnaya konu edileceği ve mevcut istisnaların nasıl uygulanacağı konusunda farklı uygulamalarla karşılaşmaktayız.

Teknokentlerde sıklıkla karşılaşılan ve en çok tereddüt edilen husus, seri üretim faaliyetinin kapsamının tam olarak ne olduğu ile seri üretime isabet eden gayrimaddi hak tutarının ne şekilde ayrıştırılacağıdır. Bu konudaki belirsizlikler, işletmelerin doğru vergisel uygulamaları belirlemesinde zorluklar yaratmaktadır.

Bölgede faaliyet gösteren bir işletmenin yazılım ve Ar-Ge süreçleri sonrasında ortaya çıkarmış olduğu nihai ürünün satışından elde edilecek kazançların, doğru istisnalar uygulanarak vergilendirilmesi hem işletmenin sürekliliği hem de vergisel risklerden korunması açısından ciddi önem arz etmektedir. Özellikle vergi incelemelerinde en çok sorgulanan konuların başında gelen bu husus, işletmelerin ticari planlamalarını da doğrudan etkilemektedir.

1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Tebliğinin “5.12.2.2. Yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlarda kurumlar vergisi istisnasının kapsamı” başlıklı bölümünde;

Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünlerin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde;

• Bu ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu edilecektir.
• Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazanç kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
• Ancak, lisans, patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden elde edilen kazançların da istisna kapsamında değerlendirileceği tabiidir.

denilmiştir.

Seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılması gerekmektedir.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin 2014 yılında yayımlanmasıyla birlikte, seri üretim faaliyetlerinde KDV istisnası da aynı şartlara bağlanmıştır. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan mükelleflerin 31.12.2028 tarihine kadar bu bölgede ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları şeklindeki teslim ve hizmetleri KDV'den istisnadır. Bu düzenleme, teknokentlerdeki yazılım faaliyetlerini teşvik etmek ve bu alandaki rekabet gücünü artırmak amacıyla yapılmıştır. Söz konusu bölgede üretilen yazılımın farklı kişilere satılması ya da satışın CD veya elektronik ortamda yapılması istisna uygulanmasına engel değildir.

3065 Sayılı KDV Kanunu'nun geçici 20/1 inci maddesi kapsamında üretilen söz konusu yazılımların fikri mülkiyet hakkının, bu bölgede faaliyette bulunan mükellefte kalmak suretiyle belirli zaman aralıklarıyla farklı kişilere satılması veya söz konusu yazılımların sanal ortamda paylaşımının sağlanması halinde de KDV istisnası uygulanır. Bu durum, özellikle abonelik modeli ile çalışan yazılım şirketleri için önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Ayrıca, yazılımların pazarlanması işinin bayi kanalıyla yapılması halinde, Teknokent bünyesinde geliştirilen sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulamalarına yönelik genel anlamda yazılım programlarının bayiye tesliminde KDV istisnası uygulanır. Bayiler tarafından satışında ise (bu satış işlemi istisna kapsamında değerlendirilmeyeceğinden) genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanır. Bu ayrım, istisnanın sadece Teknokent bünyesinde gerçekleştirilen faaliyetlere uygulanması prensibine dayanmaktadır.

Örneğin; Bilkent Cyberpark Teknoloji Geliştirme Bölgesinde yazılım faaliyetinde bulunan BBS Bilişim Ltd. Şti'nin, ürettiği yazılımların lisans satışından veya kiralanmasından elde edeceği kazançlar istisnadan yararlanacak, ancak söz konusu yazılımın disk, CD veya elektronik ortamda pazarlanmasından elde edilen kazançların (lisansa isabet eden kısmı hariç) istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır. Bu örnek, gayri maddi hak bedelinin nasıl ayrıştırılması gerektiğini açıkça göstermektedir.

İstisna uygulamasında, mükellefin tam veya dar mükellefiyet esasında kurumlar vergisine tabi olmasının bir önemi yoktur.(!)

Seri üretim faaliyetinde çalışan personelin ücretlerinde de gelir vergisi istisnası uygulanmaz.

Teknoloji Geliştirme Bölgesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkarılan yazılım veya herhangi bir makinenin satışı seri üretim kapsamında mıdır?

Öncelikle satılacak olan ürünün yazılım mı yoksa prototipi üretilmiş bir makine mi olduğu önemlidir. Zira yazılım satışları farklı şekillerde yapılabilmektedir. Prototipi üretilen bir makinenin seri üretime tabi tutularak satılması tereddütsüz seri üretim kapsamındadır. Yazılımlarda ise yapılan teslimlerin seri üretim olup olmadığı konusunda tereddütler yaşanmaktadır.

Buna göre; Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri sonucu ortaya çıkarılan nihai bir ürün veya gayri maddi hakkın aşağıdaki şekillerde teslimi İSTİSNA KAPSAMINDADIR:

• Lisans satışı veya kullanım hakkının devri
• Yazılımın elektronik ortamda teslimleri
• Yazılımın güncellemeleri ve bakım hizmetleri

Bir diğer tereddüdün yaşandığı husus ise yukarıda açıklandığı şekliyle istisna kapsamına giren satışların içinde yer alan gayri maddi hakkın ayrıştırılması konusudur.

Her ne kadar 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Tebliğine göre; seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacağı açıklansa bile, bu hususta açıklanmış bir oran veya standart bir uygulama mevcut değildir. İşletmelerin büyük bir kısmı bu şekilde bir ayrıştırma yapamadığı gibi, ciddi riskler alarak istisnayı %100 olarak uygulamaktadır. Vergi incelemelerinde makul kabul edilebilecek oranın % 80 ile %85 arasında olduğu görülmektedir. İstisna tutarın belirlenmesinde, satılacak ürünün sektöründen tutun da hazır bir pazara hitap ediyor olmasına kadar pek çok nokta önem arz etmektedir.

Örneğin; Bilkent Cyberpark Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyet gösteren TFN Bilişim Teknolojileri A.Ş., almış olduğu bir karar ile bölgede geliştirdiği yazılımın seri üretim kapsamında pazarlanması halinde yazılımın gayri maddi hakka isabet eden kısmını % 85 olarak tespit etmiştir. Geriye kalan %15'lik kısmı ise pazarlamaya ilişkindir.

Satışla ilgili basit hesaplama aşağıdadır;

Yazılımın Satış Hasılatı	500.000,00 TL
Yazılımın Satış Maliyeti (-)	150.000,00 TL
Yazılım Satış Kazancı	350.000,00 TL
İstisnaya Tabi Gayri Maddi Hak Oranı	% 85
İstisnaya Tabi Kazanç	297.500,00 TL
İstisnaya Tabi Olmayan Oran	%15
İstisnaya Tabi Olmayan Vergilendirilecek Kazanç	52.500,00 TL

Yukarıda yapılan hesaplama çerçevesinde belirlenen oran nispetinde istisnaya isabet eden kazanç yazılım olması nedeniyle KDV ve Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanacak, geriye kalan kısım ise istisnadan faydalanmadan vergilendirilecektir.

Sonuç:Bölgede geliştirdiği ürünü seri üretim faaliyeti kapsamında pazarlayan veya bu kapsamda bir faaliyete başlayacak olan işletmelerimizin, ciddi sonuçlar doğurabilecek yukarıda açıkladığımız hususları göz ardı etmemeleri ve muhasebe süreçlerini buna göre şekillendirmeleri büyük önem taşımaktadır. Özellikle gayri maddi hak bedelinin doğru ayrıştırılması ve vergisel avantajların doğru uygulanması, işletmelerin hem mali yükümlülüklerini yerine getirmeleri hem de potansiyel vergi incelemelerinde sorun yaşamamaları açısından kritik bir konudur. Bu nedenle, teknokentlerde faaliyet gösteren işletmelerin bu alanda uzmanlaşmış danışmanlarla çalışmaları ve güncel mevzuat değişikliklerini yakından takip etmeleri tavsiye edilmektedir.

Özetlersek;

•   Teknokentlerde seri üretim kapsamında satılan ürünlerin sadece gayrimaddi haklara isabet eden kısmı vergi istisnasından yararlanabilmektedir.
•   Gayrimaddi hak bedelinin ayrıştırılmasında transfer fiyatlandırması esasları kullanılmalı, vergi incelemelerinde makul kabul edilebilecek oran genellikle %80-85 arasındadır.
•   Yazılımların lisans satışı, elektronik ortamda teslimleri ve güncelleme hizmetleri istisna kapsamında değerlendirilirken, seri üretim faaliyetinde çalışan personel ücretlerinde gelir vergisi istisnası uygulanmaz.

 Bilgiye Dönüşen Uzmanlık: Teknokent Avantajlarından Maksimum Fayda Sağlayın

Bu yazımızda teknokentlerde seri üretim faaliyetlerinin vergisel boyutlarını, gayri maddi hak bedellerinin nasıl hesaplanacağını ve vergisel avantajların nasıl en doğru şekilde uygulanabileceğini detaylı bir şekilde ele aldık. Özellikle yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin pazarlanması sürecindeki vergisel durumların doğru yönetilmesi, işletmelerin hem mali yükümlülükleri hem de potansiyel vergi incelemeleri açısından kritik öneme sahiptir.

Ifastürk olarak, Ar-Ge ve Teknokent muhasebe hizmetleri konusunda kapsamlı danışmanlık sunmaktayız. Uzman kadromuz, teknokent avantajlarından maksimum fayda sağlamanız için vergi istisnalarının doğru uygulanması, gayri maddi hak bedellerinin uygun şekilde ayrıştırılması ve güncel mevzuat değişikliklerinin takibi konularında yanınızdadır.

Teknokentlerdeki vergisel avantajlardan tam anlamıyla yararlanmak ve olası vergi risklerinden korunmak için Ifastürk'ün uzman ekibiyle çalışmanızı öneriyoruz. Bizimle iletişime geçerek, şirketinizin ihtiyaçlarına özel çözümler sunabiliriz. Teknolojik gelişiminizi desteklerken, mali süreçlerinizi de en doğru şekilde yönetmenize yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.