Patent Ve Faydalı Modele Dayalı Satış İstisnası

Patent ve Faydalı Modele Dayalı Satış İstisnası, Türk vergi sisteminde inovasyonu teşvik eden önemli bir düzenlemedir. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5/B maddesi kapsamında, Türkiye'de geliştirilen patentli veya faydalı model belgeli buluşlardan elde edilen kazançların %50'si kurumlar vergisinden istisna tutulurken, belirli işlemlerde KDV muafiyeti de sağlanmaktadır. Patentlerde 20 yıl, faydalı modellerde 10 yıl süreyle yararlanılabilen bu teşvik, hem mucitleri hem de bu hakları satın alanları kapsamakta ve Türkiye'nin teknolojik gelişimini desteklemektedir. Peki bu istisnanın uygulaması nasıl işliyor ve şirketler bu avantajdan nasıl maksimum fayda sağlayabilir?

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 5/B maddesine göre, Türkiye'de gerçekleştirilen Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;

  • a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların
  • b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların
  • c) Türkiye'de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların
  • ç) Türkiye'de gerçekleÅŸtirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluÅŸa atfedilen kısmının % 50'si kurumlar vergisinden müstesnadır.

Ayrıca, bu kapsamdaki patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayrimaddi hakların kiralanması, devri ve satışı (a ve b bentleri) KDV Kanunu'nun 17/4-z maddesine göre KDV'den istisna edilmiştir.

İstisna uygulamasından yararlanabilmek için Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan (incelemeli sistemle) patent veya (araştırma raporu sonucunda) faydalı model belgesi alınması gerekmektedir. Bu belgelerin varlığı, istisnadan yararlanmanın temel şartıdır. **Örneğin**, Ar-Ge projesi yürüten bir işletme, bu faaliyetler sonucunda patent veya faydalı model belgesi alırsa, bu kapsamda elde edeceği kazancın yarısına kurumlar vergisi istisnası uygulayacak; buna ek olarak, bu hakkın kiralanması, devri veya satışı da KDV'den istisna olacaktır. Bu düzenleme, inovasyon çalışmalarını teşvik etmek ve fikri mülkiyet haklarının ekonomik değerini artırmak amacıyla getirilmiştir.

Patent veya faydalı model belgesini ortaya çıkaranlar (mucitler) veya bu hakları satın alan kişi ve kurumlar, istisna uygulamasından doğrudan yararlanmaya başlayabilirler. Böylece, patent veya faydalı model belgesinin koruma süresince sağlanan vergisel istisnalar sayesinde bu gayrimaddi hakların ekonomik değeri daha da artmaktadır.

Bu sistem, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu uygulamasının tamamlayıcısı niteliğindedir. 5746 sayılı Kanun ile Ar-Ge harcamaları desteklenirken; bu sistem ile birlikte Ar-Ge sonucu ortaya çıkan ürünün satışı ve satış kazancı desteklenmektedir. Böylece inovasyon sürecinin hem giriş hem de çıkış noktasında teşvik mekanizmaları oluşturulmuştur.

Önemli bir nokta olarak, bu istisnadan yararlanmak için doğrudan Ar-Ge faaliyetini gerçekleştirmek şart değildir. Patent veya faydalı model belgesini satın alan ve bunlardan gelir elde eden işletmeler de istisnadan aynı şekilde faydalanabilirler. Bu durum, teknoloji transferini ve fikri hakların ticarileşmesini teşvik etmektedir.

İstisna uygulamasında;

  • Patent; TPMK (Türk Patent ve Marka Kurumu) tarafından incelemeli sistemle verilmiÅŸ patenti,
  • Faydalı model belgesi; TPMK tarafından olumlu araÅŸtırma raporu sonucunda verilmiÅŸ faydalı model belgesini ifade eder.

İstisnadan, patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla yararlanılması mümkündür. Bu süreler içerisinde elde edilen kazançlara istisna uygulanabilecek, koruma süresi dolduktan sonra elde edilen kazançlar için istisna uygulanamayacaktır.

Sınai Mülkiyet Kanununun 101. maddesi uyarınca;

  • Patentlerde koruma süresi, TPMK'ya baÅŸvuru tarihinden itibaren 20 yıl sürmektedir.
  • Faydalı model belgelerinde ise koruma süresi, TPMK'ya baÅŸvuru tarihinden itibaren 10 yıl olarak belirlenmiÅŸtir.

Örneğin; BAŞARAN A.Ş.'nin 08.07.2017 tarihinde TPMK'ya yapmış olduğu başvuru sonucunda, buluşuna ilişkin patent belgesi 09.10.2019 tarihinde tescil edilmiştir.

  • BAÅžARAN A.Åž., söz konusu patentten doÄŸan tüm haklarını 11.04.2020 tarihinde 6.000.000 TL bedelle NEONOVA A.Åž.'ye satmış ve bu iÅŸlemden 5.000.000 TL kâr elde etmiÅŸtir.
  • NEONOVA A.Åž., satın aldığı bu patentin kullanım haklarını, 02.01.2021 tarihinde iki yıllık bir süre için AR-GE VE TEKNOKENT Limited Åžirketine inhisari lisans sözleÅŸmesiyle devretmiÅŸtir. Bu sayede 2021 hesap döneminde 1.500.000 TL, 2022 hesap döneminde ise 800.000 TL kazanç elde etmiÅŸtir.
  • AR-GE VE TEKNOKENT Limited Åžirketi ise söz konusu patente konu olan buluÅŸu seri üretime tabi tutarak pazara sunmuÅŸ ve bu faaliyeti sonucunda 2021 hesap döneminde 3.000.000 TL, 2022 hesap döneminde ise 2.000.000 TL kazanç elde etmiÅŸtir.

Bu örnek çerçevesinde vergi istisnasının şirketlere sağladığı avantajlar şu şekildedir:

  • BAÅžARAN A.Åž.'nin patent satışından elde ettiÄŸi kazancın yarısı (5.000.000 TL × %50) olan 2.500.000 TL, kurumlar vergisinden istisna edilecektir. Ayrıca patent satış bedeli olan 6.000.000 TL, KDV'den tamamen istisnadır.
  • NEONOVA A.Åž., satın aldığı patenti inhisari lisans sözleÅŸmesiyle kiralaması sonucunda 2021 hesap döneminde (1.500.000 TL × %50) 750.000 TL; 2022 hesap döneminde ise (800.000 TL × %50) 400.000 TL tutarında kurumlar vergisi istisnasından faydalanabilecektir. Bu kiralama iÅŸlemleri de KDV kapsamı dışında tutulmuÅŸtur.
  • AR-GE VE TEKNOKENT Limited Åžirketi, lisans hakkını aldığı patenti kullanarak yaptığı seri üretim faaliyeti sonucunda 2021 hesap döneminde (3.000.000 TL × %50) 1.500.000 TL; 2022 hesap döneminde ise (2.000.000 TL × %50) 1.000.000 TL tutarında kurumlar vergisi istisnasından yararlanabilecektir. Önemli bir ayrıntı olarak, seri üretim sonucu elde edilen ürünlerin satışında KDV istisnası bulunmamaktadır.


Özetlersek;

  •   Türkiye'de patentli veya faydalı model belgeli buluÅŸlardan elde edilen kazançların %50'si kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.
  •   Patent haklarının kiralanması, devri ve satışı KDV'den tamamen istisna edilmiÅŸtir.
  •   Bu istisnadan hem buluÅŸu gerçekleÅŸtirenler hem de patent veya faydalı model belgesini satın alanlar yararlanabilmektedir.



 Ä°novasyonu Destekleyen Vergi Avantajları: Åžirketiniz İçin Fırsat!

Patent ve Faydalı Modele Dayalı Satış İstisnası hakkında edindiğiniz bilgiler, inovasyon faaliyetlerinizi nasıl vergisel avantajlarla destekleyebileceğinizi göstermektedir. Türkiye'de kurumlar vergisinden %50 istisna ve KDV muafiyeti gibi önemli teşvikler, şirketinizin rekabet gücünü artırırken maliyetlerinizi düşürmeye yardımcı olabilir.

Ifastürk olarak, sadece Patent ve Faydalı Model vergi istisnalarında değil, Ar-Ge ve Teknokent muhasebe hizmetlerinde de uzmanlaşmış durumdayız. Patentli ürünlerinizin sağladığı vergi avantajlarından maksimum düzeyde yararlanmanız, Ar-Ge harcamalarınızı doğru muhasebeleştirmeniz ve Teknokent şirketinize özel vergi planlaması için profesyonel destek sunuyoruz.

Örnek vakalarımızda gördüğünüz gibi, doğru uygulanan bir vergi stratejisi ile milyonlarca liralık vergi avantajı elde etmek mümkündür. Bugün Ifastürk ile iletişime geçerek, inovasyon faaliyetlerinizden maksimum vergi avantajı sağlayacak özel çözümlerimizden faydalanabilirsiniz.