AR-GE VE TEKNOKENT

Teknokent Yönetici Şirketlerinin Kurumlar Vergisi İstisna Uygulaması

Yönetici Şirketler, 4691 sayılı Kanuna uygun şekilde anonim şirket olarak kurulmuş olan, Teknoloji Geliştirme Bölgesinin yönetimi ve işletmesinden sorumlu tüzel kişiliklerdir. Bu yönüyle yönetici şirket, teknokent firmalarının doğrudan hizmet aldığı ve sorunlarına çözüm aradığı, ortaklarının ağırlığını merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin oluşturduğu şirketlerdir. Ayrıca yönetici şirketler, bölgedeki firmaların ihtiyaç duyduğu altyapı hizmetlerini sağlama, firmalar arası işbirliğini geliştirme ve bölgenin tanıtımını yapma gibi önemli görevleri de üstlenmektedir.

Yönetici Şirketler, bölgede yer alan girişimcilerle ilgili olarak aşağıda belirtilen süreçleri yönetir:

1. Girişimcinin, Kanunda belirtilen amaca uygun olarak faaliyet göstermesinin sağlanması ve yürüttüğü faaliyetlere yönelik talep edilen her türlü istatistiksel veriyi içeren belgenin, eksiksiz ve zamanında temin edilmesi için gerekli denetimlerin yapılması,
2. Girişimcilerin faaliyetleriyle ilgili Bakanlık tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin belirlenen süre ve formata uygun olarak iletilmesi ve takibinin yapılması,
3. Girişimcinin çalıştırdığı, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanan kişilerin Bölgede fiilen çalışıp çalışmadığının düzenli olarak denetlenmesi ve kayıt altına alınması,
4. Girişimcinin çalıştırdığı ve istisna kapsamında olan destek personeli sayısı ile Ar-Ge ve tasarım personeli sayısının birbirlerine olan oranının Kanun ve Yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının periyodik olarak denetlenmesi ve raporlanması,
5. Girişimci tarafından talep edilmesi halinde, girişimcilerin yürüttüğü Ar-Ge veya tasarım projesi kapsamında çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin; Bölgede yürüttüğü görevle ilgili olarak Bölge dışında geçirilmesi gereken sürelerin detaylı incelenmesi, uygun bulunanların onaylanması, Ar-Ge veya tasarım projesi kapsamında dışarıda geçirilen fiili sürelere dair ilgili kurum ve kuruluştan temin edilen belgelerin incelenerek güvenli bir şekilde arşivlenmesi,
6. Girişimcilerin, münhasıran Ar-Ge projelerinde kullanmak üzere, KDV istisnasından faydalanarak satın alacakları makine ve teçhizatların, proje gereksinimleri dahilinde uygunluğuna ilişkin detaylı inceleme yapılması ve gerekli belgelerin düzenlenmesi,
7. Girişimcinin talep etmesi durumunda kapsamlı bir değerlendirme sonrası proje bitirme belgesi düzenlenmesi ve ilgili mercilere iletilmesi,

Ayrıca Yönetici şirket ve Bölgede faaliyet gösteren girişimciler, yararlandıkları istisna, indirim ve muafiyetler yönünden Maliye Bakanlığınca düzenli olarak denetlenir. Bu denetimler kapsamında yönetici şirketler, tüm belge ve kayıtları düzenli tutmak ve istenildiğinde sunmakla yükümlüdür.

Yönetici Şirkete Tanınan İstisna Ve Destekler

Yönetici şirketlere sağlanan çeşitli teşvikler bulunmaktadır. Bu kapsamda yönetici şirketler, aşağıda belirtilen başlıklarla ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşımaları kaydıyla bu desteklerden yararlanabilirler. Her bir destek kalemi, teknokent ekosisteminin gelişimini ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla özel olarak tasarlanmıştır.

1. Kurumlar Vergisi İstisnası: Yönetici şirketlerin bölgenin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesine ilişkin faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar için uygulanan vergi istisnasıdır.
2. Damga Vergisi İstisnası: Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyetlerle ilgili düzenlenen kâğıtlardan damga vergisi alınmamasını sağlayan istisnadır.
3. Harç İstisnası: Teknoloji geliştirme bölgelerinde yapılan işlemler için harç muafiyeti sağlayan düzenlemedir.
4. Emlak Vergisi İstisnası: Yönetici şirketlerin teknoloji geliştirme bölgesindeki taşınmazları için uygulanan emlak vergisi muafiyetidir.
5. Temel Bilimler Desteği: Temel bilimler alanlarından mezun personel istihdamı için sağlanan mali destektir.
6. Atık Su Arıtma Tesisi İşleten Bölgelerden Atık Su Bedeli Alınmaması: Çevresel sürdürülebilirliği desteklemek amacıyla sağlanan bir muafiyettir.

Teknokent Yönetici Şirketlerinin istisnalar arasında en çok tereddüt yaşadıkları konuların başında Kurumlar Vergisi İstisna uygulaması gelmektedir. Bu istisna uygulaması, teknokent ekosisteminin finansal sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahiptir, ancak uygulamada çeşitli zorluklar ve belirsizlikler ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle yazımızda, Kurumlar Vergisi İstisna uygulaması Yönetici şirketler perspektifinden kapsamlı ve detaylı olarak ele alınacak, uygulamada karşılaşılan sorunlara çözüm önerileri sunulacaktır.

Yönetici Şirketlerin Yararlanabilecekleri Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı

Yönetici şirketlerin, Kanunun uygulanması ile ilgili her türlü faaliyetleri sonucunda elde ettikleri kazançları 31/12/2028 tarihine kadar kurumlar vergisinden müstesnadır.

4691 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi hükmüne göre, yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiş olup, yönetici şirketlerin istisnası, 4691 sayılı Kanun kapsamında bölgenin kurulmasına, yönetilmesine ve işletilmesine ilişkin faaliyetlerden kaynaklanan kazançları kapsamaktadır.

4691 sayılı Kanunun geçici 2. maddesinde yer alan istisna, bir kazanç istisnasıdır. Bu istisnaya göre, kapsamdaki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın tamamı kurumlar vergisinden istisna olacaktır.

İstisna kazancın ve bu bağlamda kurumlar vergisi matrahının doğru tespiti açısından, Kanun uygulaması kapsamında bulunan ve bulunmayan hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi büyük önem taşımaktadır. İstisna kapsamında olan faaliyetlere ait hasılat, maliyet ve gider unsurlarının, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve muhasebe kayıtlarının da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.

Kanun uygulaması kapsamında istisna olan faaliyetlerin zararla sonuçlanması halinde, bu zararların istisna kapsamında olmayan diğer faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilmesi mümkün değildir. Bu durum, vergi istisna uygulamasının temel prensiplerinden biridir.

Yönetici şirketlerin döneme ilişkin faaliyeti zararla sonuçlanmış olursa, bu dönem zararı kurumlar vergisi beyannamesinde KKEG (kanunen kabul edilmeyen gider) olarak dikkate alınacaktır. Ayrıca bu zarar, beyannamenin ekler kısmındaki "KKEG" kulakçığında yer alan "istisna faaliyetlerden doğan zararlar" satırına da ayrıca yazılacaktır. Bu şekilde beyanname üzerinde gerekli düzeltmeler yapılmış olacaktır.

Yönetici şirketlerin, 4691 sayılı Kanun kapsamı dışındaki ticari işlemlerinden elde edecekleri gelirleri ile olağan ve olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, bu tür gelirlerin ayrı olarak muhasebeleştirilmesi ve vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre genel olarak;

1. Yönetici Şirketlerin İstisna Kapsamında Olan Gelirleri:
• a.) Kira Gelirleri
• b.) İşletme Gelirleri
• c.) Enerji ve Su Gelirleri
• d.) Hakem Değerlendirme ve Proje Başvuru Gelirleri
• e.) Bakanlıktan alınan hibeler


2. Yönetici Şirketlerin İstisna Kapsamında Olmayan Gelirleri:
• a.) Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri,
• b.) Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları,
• c.) İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler (Demirbaş satışları v.b)
• d.) Menkul Kıymet satış gelirleri
• e.) İştiraklerden Temettü gelirleri
• f.) Bağlı Ortaklıklardan Temettü gelirlerişeklinde saymak mümkündür.

Diğer taraftan, yönetici şirketlerin takvim yılı içerisinde çeşitli arızi gelirleri de bulunmaktadır. Bu arızi gelirler, düzenli olmayan ve ana faaliyet konusu dışında ortaya çıkan gelirlerdir. Bu çerçevede, istisna kapsamına giren ve girmeyen gelirler arasındaki ayrımın sağlıklı olarak yapılması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, muhasebe sisteminde bu gelirlere ilişkin hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı hesaplarda izlenmesi ve belgelendirilmesi, vergi denetimlerinde sorun yaşanmaması açısından dikkatle takip edilmelidir.

Örnek 1.Fenerbahçe Teknoloji Geliştirme Bölgesi Yönetici Şirketinin 01.01.2019 ila 31.12.2019 tarihleri arasındaki gelir ve giderleri aşağıdaki şekildedir.

İstisna Gelir Kalemleri

Kira Geliri (İstisna)	1.000.000,00 TL
İşletme Gelirleri (İstisna)	400.000,00 TL
Elektrik Gelirleri (İstisna)	100.000,00 TL
Su Gelirleri (İstisna)	75.000,00 TL
Hakem Değerlendirme ve Proje Başvuru (İstisna)	50.000,00 TL
Bölge Firmalarına Verilen Salon Kira Geliri (İstisna)	25.000,00 TL
Bölge Firma Çalışanlarına Çıkarılan Giriş Kartları (İstisna)	3.500,00 TL
TOPLAM:	1.653.500,00 TL

İstisna faaliyete ilişkin Giderler

Hizmet Üretim Maliyetleri	750.000,00 TL
İşletme Giderleri	230.000,00 TL
Elektrik Giderleri	93.000,00 TL
Su Giderleri	57.000,00 TL
Hakem Değerlendirme ve Proje Başvuru Giderleri	35.000,00 TL
TOPLAM:	1.165.000,00 TL

Diğer Gelir Kalemleri (İstisna kapsamı dışında olan)

Bölge Dışı Firmalara Alınan Kira Gelirleri (Diğer)	15.000,00 TL
Banka Mevduat Faiz Geliri (Diğer)	17.000,00 TL
Kur Farkı Geliri (Diğer)	6.500,00 TL
Demirbaş Satış Geliri (Diğer)	23.500,00 TL
Menkul Kıymet Satış Gelirleri (Diğer)	13.000,00 TL
İştiraklerden Temettü Gelirleri (Diğer)	56.000,00 TL
TOPLAM:	131.000,00 TL

İstisna faaliyetle ilgili olmayan Giderler

Kambiyo Zararları (-)	15.500,00 TL
Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-)	7.000,00 TL
Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-)	9.750,00 TL
Önceki Dönem Gider ve Zararları (-)	950,00 TL
Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar (-)	21.000,00 TL
TOPLAM:	54.200,00 TL

Müşterek genel giderler ve amortismanların dağıtımı

İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde müşterek genel giderlerin, bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekmektedir.

İstisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir. Hangi işlerde ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar, müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulacaktır.

Aşağıda belirtildiği şekilde oluşan Genel Yönetim Giderleri ile Amortismanların ise, cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekmektedir.

• Müşterek Genel GiderlerGenel Yönetim Gideri: 325.000,00 TL
• Amortisman Giderleri: 45.000,00
• TOPLAM: 370.000,00 TL

İktisadi kıymetler, gün bazlı dağıtıma tabi tutulamamıştır.

Müşterek yapılan giderlerin yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilen oranda, istisna kapsamında olan ve olmayan faaliyetlere yönelik dağıtıma tabi tutulması gerekmektedir.

Dikkate Alınacak Dağıtım Anahtarı

• İstisna faaliyete ilişkin Giderler Toplamı: 1.165.000,00 TL
• Diğer faaliyetlere ilişkin Giderler Toplamı: 54.200,00 TL
• TOPLAM: 1.219.200,00 TL


• İstisna Giderler (%’desi) % 95,55
• Diğer Giderler (%’desi) % 4.45
• TOPLAM: % 100

İstisna Giderlerin Müşterek Giderlerden alacağı pay % 95,55 oranındadır.

• = 370.000,00 TL x % 95,55
• = 353.535,00 TL

Diğer Giderlerin Müşterek Giderlerden alacağı pay % 4,45 oranındadır.

• = 370.000,00 TL x % 4,45
• = 16.465,00 TL

Müşterek Genel gider dağılımı yukarıdaki şeklinde gerçekleşecektir.

Yönetici şirketin bölgenin kurulması, yönetilmesi ve işletilmesine ilişkin faaliyetlerden kaynaklanan kazancı olan 134.965,00 TL “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” kısmına alınarak safi vergi matrahından düşülmektedir. Bu işlem sonrasında geriye sadece istisna dışı faaliyetlerden oluşan (60.335,00 TL + KKEG) 82.285,00 TL vergiye tabi kazanç olarak kalmaktadır.

Döneme ilişkin kazançların K. Geçici Vergi Beyannamesinde gösterilmesi ise aşağıdaki şekilde olacaktır.

Sıklıkla yapılan hataların başında, istisna faaliyetlere ilişkin zarar oluşması halinde mevcut zararın KKEG’ye alınmamasını gösterebiliriz.

Örnekteki Yönetici şirketin kar değil de 134.965,00 TL zarar ettiğini varsayarsak, Dönem Net Kar Zararı 74.630,00 TL olarak sonuçlanacaktı. Bu durumda, istisna faaliyetten kaynaklı 134.965,00 TL zarar beyannamede aşağıdaki şekilde gösterilecekti.

• Dönem Zararı: (74.630,00 TL)
• Döneme ait KKEG: 21.950,00 TL
• İstisna Faaliyetten oluşan zarar: (134.965,00 TL)
• Toplam KKEG: 156.915,00 TL

Özetlersek;

•   Teknokent yönetici şirketlerinin 31/12/2028 tarihine kadar kurumlar vergisinden istisna olan kazançları kapsamlı olarak açıklanmıştır.
•   İstisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen gelirler ve istisna dışı gelirler ayrıntılı olarak listelenmiştir.
•   Müşterek genel giderlerin ve amortismanların dağıtımı ile ilgili uygulama esasları örneklerle anlatılmıştır.

 Vergi Avantajlarınızdan Tam Yararlanın: Uzman Gözüyle Teknokentlerin Kurumlar Vergisi İstisnası

Değerli okuyucumuz,

Bu yazımızda Teknokent Yönetici Şirketlerinin Kurumlar Vergisi İstisna uygulamaları hakkında detaylı bilgiler sunmaya çalıştık. Gördüğünüz gibi, teknokent ekosistemi içerisinde vergi avantajlarından doğru şekilde yararlanmak, hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem de finansal sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır.

İfastürk olarak, teknokent yönetici şirketlerine ve bölgede faaliyet gösteren Ar-Ge firmalarına yönelik kapsamlı muhasebe ve mali müşavirlik hizmetleri sunmaktayız. Uzman ekibimiz, teknokent mevzuatına hakim olup, vergi istisnalarının doğru uygulanması, muhasebe kayıtlarının mevzuata uygun tutulması ve vergi denetimlerinde sorun yaşanmaması için gerekli tüm desteği sağlamaktadır.

Ar-Ge ve Teknokent Muhasebe hizmetlerimiz kapsamında, istisna kapsamındaki gelirlerin ve giderlerin doğru sınıflandırılması, müşterek giderlerin uygun dağıtımı, beyannamelerin hazırlanması ve vergi planlaması konularında uzman çözümler sunuyoruz.

Teknokent ekosistemine değer katmaya ve siz değerli paydaşlarımızın finansal süreçlerini en verimli şekilde yönetmenize yardımcı olmaya devam edeceğiz. Sorularınız için bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin.