E-İHRACAT NEDİR? NASIL YAPILIR?
E-ihracatın sağladığı çok yönlü avantajlar ve sunduğu yeni fırsatlar, günümüzde pek çok şirketi geleneksel ticaret yöntemlerinin yanı sıra e-ihracata da yönlendiriyor. Özellikle hedef pazarlara hızlı erişim imkanı, operasyonel maliyetlerde önemli tasarruf ve geniş müşteri kitlesine ulaşma potansiyeli gibi dikkat çekici avantajları bünyesinde barındıran e-ihracat, aynı zamanda devlet tarafından sağlanan çeşitli teşvik ve desteklerle de destekleniyor. Bu kapsamlı rehber yazımızda, e-ihracat sürecine adım atmak isteyen girişimcilerin ve işletmelerin ihtiyaç duyacağı temel bilgilerden pratik uygulamalara kadar tüm detayları ele aldık.
E-İhracat Nedir?
Bir şirketin ürünlerini veya hizmetlerini mikro ihracat kuralları çerçevesinde uluslararası pazarlara dijital kanallar üzerinden sunması e-ihracat olarak ifade edilir. Modern ticaretin önemli bir parçası olan e-ihracat, işletmelere global pazarlara erişim imkanı sağlayan yenilikçi bir dış ticaret modelidir. E-ihracat faaliyetleri çeşitli şekillerde gerçekleştirilebilir, ancak ürünlerin ve hizmetlerin satışı yaygın olarak çevrim içi platformlar, e-ticaret siteleri veya dijital pazar yerleri üzerinden yapılır. Yeni nesil bir ticaret anlayışını temsil eden e-ihracat, uluslararası e-ticaret veya sınır ötesi e-ticaret olarak da adlandırılır.
E-ihracat kapsamında satılan tüm ürünler ve hizmetler yasal olarak Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) düzenlemelerine tabidir. İhracat işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla, miktarı brüt 300 kilogramı ve değeri 15.000 Avroyu aşmayan mikro ihracat gönderileri için özel bir uygulama mevcuttur. Bu gönderiler, Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi (BGB) uygulaması sayesinde hem maliyet avantajı sağlayarak hem de bürokratik işlemleri azaltarak hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilir.
E-İhracat Yapmanın Avantajları ve Dezavantajları
E-ihracat, işletmelere hem iç hem de dış pazarlarda önemli fırsatlar sunan modern bir ticaret modelidir. Bu model, geleneksel ihracata kıyasla birçok avantaj sağlarken, bazı önemli zorlukları da beraberinde getirir.
- E-ihracatın sunduğu başlıca avantajları detaylı olarak inceleyebiliriz:
- Fiziksel mağaza maliyetlerinin ortadan kalkması sayesinde işletme giderleri önemli ölçüde azalır, üretim ve depolama süreçleri daha verimli hale gelir.
- 7/24 kesintisiz satış imkanı sunan çevrimiçi mağazalar aracılığıyla satış potansiyeli maksimum seviyeye çıkarılır.
- İşletmeler coğrafi sınırların ötesine geçerek dünyanın dört bir yanındaki potansiyel müşterilere ulaşır, bu da satış hacmini ve karlılığı önemli ölçüde artırır.
- Global pazarda faaliyet gösteren markalar, uluslararası bilinirlik ve güvenilirlik kazanarak rekabet avantajı elde eder.
- Ekonomik açıdan gelişmiş, yüksek alım gücüne sahip ülkelerdeki müşterilere yapılan satışlar sayesinde daha yüksek kar marjları yakalanır.
- İşletmeler B2C, B2B ve C2C gibi farklı ticaret modellerini bir arada kullanarak hedef kitlelerini genişletir ve çeşitlendirir.
- Pek çok ülkenin e-ihracata özel olarak sunduğu vergi avantajları ve KDV muafiyetleri sayesinde finansal açıdan önemli kazanımlar elde edilir.
-
E-ihracatta karşılaşılabilecek zorluklar ve dezavantajlar ise şu şekilde detaylandırılabilir:
- Her ülkenin kendine özgü ticari düzenlemeleri, kültürel normları ve yasal gereklilikleri bulunur. Bu farklılıklar vergilendirme, ürün etiketleme ve ambalajlama konularında önemli uyum zorlukları yaratabilir.
- Uluslararası iade ve değişim süreçlerinin yönetimi, lojistik maliyetler ve gümrük prosedürleri nedeniyle oldukça karmaşık ve maliyetli olabilir.
- Müşteri hizmetlerinde yaşanan gecikmeler ve iletişim aksaklıkları, müşteri memnuniyetini ve sadakatini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Farklı dillerde hizmet verme gerekliliği, hem müşteri iletişiminde hem de web sitesi yerelleştirmesinde önemli zorluklar oluşturabilir.
- Hedef pazarlardaki yerleşik şirketlerle rekabet etmek, yerel dinamikleri anlama ve müşteri alışkanlıklarına uyum sağlama açısından zorlayıcı olabilir.
- Farklı zaman dilimlerinde faaliyet gösteren müşterilere kesintisiz destek sağlama konusunda operasyonel zorluklar yaşanabilir.
E-ihracat Nasıl Yapılır?
E-ihracat faaliyetleri temel olarak iki ana kanal üzerinden gerçekleştirilir: işletmenin kendi bünyesinde kurduğu ve yönettiği kişisel web sitesi veya global ölçekte hizmet veren çevrim içi pazar yerleri. Her iki seçenek de kendine özgü avantajlar ve gereklilikler sunar. İşletmeler, kendi ihtiyaçları ve kapasitelerine göre bu kanallardan birini veya her ikisini birden tercih edebilir. Bu bağlamda e-ihracatın yapılacağı alana ve seçilen kanala göre izlenmesi gereken spesifik adımları ve teknik gereklilikleri aşağıdaki bölümlerde detaylı olarak inceleyeceğiz.
E-Ticaret Sitesiyle E-İhracat Yapmak
İşletmenin kendi web sitesi üzerinden e-ihracat yapabilmesi için kapsamlı bir teknik altyapı ve sistematik bir yaklaşım gerekmektedir. Web sitesi kurulumundan başlayarak ödeme sistemlerinin entegrasyonuna, müşteri hizmetlerinden lojistik süreçlere kadar uzanan bu komplike süreç, dikkatli bir planlama ve profesyonel bir yaklaşım gerektirir. E-ticaret sitesi aracılığıyla sınır ötesi satış gerçekleştirmek için izlenmesi gereken temel adımları detaylı olarak şöyle sıralayabiliriz:
- Güçlü bir teknolojik altyapıya, güncel güvenlik protokollerine ve SSL sertifikalarına sahip, kullanıcı dostu bir web sitesi tasarlamak ve geliştirmek,
- Hedef pazarlara uygun, kolay akılda kalır bir domain adı seçmek ve güvenilir bir hosting hizmeti sağlayıcısıyla anlaşmak,
- Kullanıcı deneyimini optimize edecek şekilde ana sayfa düzeni, kategori yapılandırması, ürün sayfaları ve ödeme süreçlerini profesyonel bir yaklaşımla tasarlamak,
- İşletmenin tüm süreçlerini entegre eden lojistik yönetim sistemleri, çoklu ödeme altyapıları, kurumsal kaynak planlaması (ERP), müşteri ilişkileri yönetimi (CRM) ve elektronik fatura sistemlerini başarıyla entegre etmek,
- Hedef pazarlara özel, veri odaklı ve ölçülebilir dijital pazarlama stratejileri geliştirmek ve uygulamak,
- Farklı pazarlara yönelik etkin ve verimli reklam kampanyaları planlamak, bütçelendirmek ve yönetmek,
- Çok dilli ve çok kültürlü bir yaklaşımla 7/24 hizmet verebilen, profesyonel bir müşteri hizmetleri altyapısı oluşturmak ve sürdürmek.
Pazar Yerlerinde Satış Yapmak
E-ihracat yapmak isteyen firmalar için Amazon, eBay, Etsy ve Alibaba gibi pek çok global çevrim içi pazar yeri seçeneği bulunmaktadır. Bu platformlar, tüm satıcıların faydalanabileceği güvenilir ve test edilmiş yazılım altyapıları ile gelişmiş algoritmalara sahiptir. Standardize edilmiş bu sistemler sayesinde, işletmeler minimum teknik bilgiyle maksimum satış potansiyeline ulaşabilir ve global müşteri kitlesine erişebilir. Pazar yerlerinde başarılı bir şekilde satış yapmak için izlenmesi gereken temel adımlar şunlardır:
- Hedef pazara ve ürün kategorisine en uygun çevrim içi pazar yerini kapsamlı bir araştırma sonucunda belirlemek ve resmi satıcı hesabı açmak,
- Pazar yerinde mağaza açabilmek için gerekli olan Türkiye Cumhuriyeti vergi numarası, kurumsal nitelikli e-posta adresi ve aktif bir ticari veya özel banka hesabı gibi temel gereksinimleri eksiksiz şekilde karşılamak,
- Seçilen pazar yerinin satıcı platformuna detaylı bir şekilde üyelik başvurusunda bulunmak ve gerekli doğrulama süreçlerini tamamlamak,
- Pazar yerinin talep ettiği tüm yasal ve ticari evrakları eksiksiz ve doğru bir şekilde sisteme yüklemek ve gerekli onayları almak,
- E-ihracat sürecinde vergi avantajlarından yararlanabilmek için Esnaf Vergi Muafiyeti belgesini ilgili mercilerden temin ederek pazar yerine sunmak.
Pazar yerinde satış ve e-ihracat faaliyetlerini yürütmek üzere şirket kurma aşamasında olan, ancak en uygun şirket türü konusunda kararsızlık yaşayan girişimciler için önemli bir karar aşaması bulunmaktadır. Bu kritik kararı verirken, mevcut sermaye yapınızı, uzun vadeli iş hedeflerinizi, organizasyonel yapılanmanızı ve yönetim ekibinizin kapasitesini detaylı bir şekilde değerlendirmeniz önem taşır. Pazar yerlerinin farklı şirket türlerinden talep ettiği zorunlu evrakları aşağıdaki şekilde detaylandırmak mümkündür:
- Şahıs şirketi statüsünde faaliyet gösterecek işletmeler için gerekli belgeler: Son 12 ay içerisinde alınmış güncel vergi levhası, noter onaylı imza sirküleri, şirket sahibinin kimlik fotokopisi, detaylı çalışma mali şart ve prensipleri anlaşması ve pazar yeri özelinde hazırlanmış kapsamlı satıcı sözleşmesi.
- Sermaye şirketleri için sunulması gereken belgeler: Son 1 yıl içinde temin edilmiş güncel vergi levhası, 6 aydan eski olmayan detaylı faaliyet belgesi, noter tasdikli imza sirküleri, resmi kuruluş ticaret sicil gazetesi, adi ortaklık durumunda geçerli ortaklık sözleşmesi, ayrıntılı çalışma mali şart ve prensipleri anlaşması ve ilgili pazar yeriyle akdedilen kapsamlı satıcı sözleşmesi.
E-İhracatta Vergi Nasıl Hesaplanır?
E-ihracatta ödenmesi gereken vergi türleri gelir vergisi ve gümrük vergisidir. Gelir vergisi yıllık kâr üzerinden hesaplanır. Türkiye’de faaliyet gösteren işletmeler, yıllık elde ettikleri gelire bağlı olarak vergi ödemek zorundadır. Vergiler şahıs şirketleri için gelir vergisi, sermaye şirketleri içinse kurumlar vergisi şeklinde isimlendirilir. Bu vergilerin farkı, ödenecek tutar hesaplanırken kullanılan oranlardır. Şahıs şirketleri için belirlenen gelir vergisi oranı yıllık toplam kazanca göre %15 ile %40 arasında değişiklik gösterir. 2024 yılı için belirlenen yıllık toplam kazanca göre ödenmesi gereken oranlar şu şekildedir:
- Yıllık gelir 110.000 TL’ye kadar olduğu takdirde vergi oranı %15,
- 230.000 TL’ye kadar 110.000 TL’lik kısmı için 16.500 TL, üzerindeki tutarlar için %20,
- 580.000 TL’ye kadar 230.000 TL’lik kısmı için 40.500 TL, üzerindeki tutarlar için %27,
- 3 milyon TL’ye kadar 580.000 TL’lik kısmı için 135.000 TL, üzerindeki tutarlar için %35,
- Daha yüksek yıllık gelirde 3 milyon TL’lik kısmı için 982.000 TL, üzerindeki tutarlar içinse %40 oranında gelir vergisi hesaplanır.
Sermaye şirketleri için geçerli olan kurumlar vergisi oranıysa 2024 yılı itibarıyla %25 olarak sabitlenmiştir. E-ihracat yapan işletmelerin ödemesi gereken gümrük vergisi oranıysa ihracat yapılan ülkeye göre değişir. Gümrük vergisi gelir vergisinden farklı olarak yıllık olarak değil, işlem başına tek tek kesilir. Ayrıca pek çok ülkede belirlenen limitlerin altında kalındığında gümrük vergisi ve KDV muafiyeti uygulanır. Gümrük vergisi ve KDV muafiyeti detaylarını gümrük müşavirlerinden veya lojistiği yürüten kargo şirketlerinden öğrenmek mümkündür. Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanan gümrük vergisi ve KDV muafiyeti şu şekildedir:
- Avrupa Birliği ülkelerinde tutarı 22 avroya kadar olan işlemlerde KDV ve gümrük vergisi alınmaz
- Amerika Birleşik Devletleri’ndeyse 800 dolara kadar olan işlemler için KDV ve gümrük vergisi muafiyeti uygulanır.
E-İhracat İçin Gerekli Belgeler
E-ihracat faaliyetlerinde bulunabilmek için yasal ve operasyonel süreçlerin düzgün işlemesini sağlayan çeşitli resmi belgeler gereklidir. Bu belgeler, işletmenin uluslararası ticarette güvenilir ve uyumlu bir şekilde faaliyet göstermesini sağlar. İşte e-ihracat için gerekli olan temel belgeler:
- Vergi kimlik numarası, ticaret sicil kaydı, İhracatçı Birliği üyelik belgesi ve faaliyet belgesi gibi işletmenin yasal statüsünü ve ticari varlığını kanıtlayan kurumsal belgeler,
- Ürün tanımları ve kodları, GS1 barkod sistemi belgeleri, malzeme güvenlik bilgi formu (MSDS), FDA sertifikaları ve ürün teknik dökümanları gibi ürünlerin uluslararası standartlara ve düzenlemelere uygunluğunu gösteren kapsamlı ürün belgeleri ve sertifikaları,
- Gümrük beyannamesi, ticari fatura, proforma fatura, ambalaj listesi ve menşe şahadetnamesi gibi gümrük işlemlerinde kullanılan resmi belgeler,
- Ürünlerin detaylı ağırlık listesi, taşıma sigortası poliçesi, konşimento ve AWB gibi uluslararası lojistik süreçlerinde kullanılan nakliye ve sigorta belgeleri,
- ISO kalite yönetim sistemi sertifikaları, CE uygunluk belgesi, FDA onay sertifikaları ve ürün güvenlik belgeleri gibi ürünlerin uluslararası kalite ve güvenlik standartlarına uygunluğunu kanıtlayan akreditasyon belgeleri,
- KDV iadesi başvuru belgeleri, vergi mükellefiyet belgesi, yeminli mali müşavir raporları ve döviz alım belgeleri gibi mali işlemlerde ve vergi süreçlerinde kullanılan finansal belgeler.
E-İhracat Faturası Nasıl Kesilir?
E-ihracat faturası, uluslararası ticaret işlemlerinde kullanılan ve dijital ortamda gümrük çıkış beyannamesiyle birlikte iletilen özel bir fatura türüdür. Bu fatura, işlemin yasal ve mali boyutlarını belgelendiren önemli bir doküman olarak karşımıza çıkar. E-ihracat faturası hazırlanırken ve kesilirken dikkat edilmesi gereken kritik noktalar aşağıdaki şekilde detaylandırılabilir:
- Faturanın dili, yasal gereklilikler doğrultusunda mutlaka Türkçe olacak şekilde düzenlenmesi ve kesilmesi zorunludur.
- Fatura tutarı, işlemin niteliğine ve tarafların tercihine bağlı olarak Türk lirası veya tercih edilen herhangi bir yabancı para birimi cinsinden düzenlenebilir.
- Fatura üzerinde, ihraç edilen ürünün uluslararası ticarette tanımlanmasını sağlayan gümrük tarife istatistik pozisyonu (GTİP) numarasının eksiksiz olarak belirtilmesi gerekmektedir.
- Mikro ihracat kapsamında düzenlenen faturaların, ilgili mevzuat gereğince KDV'den muaf olacak şekilde kesilmesi zorunludur.
- Faturanın düzenlendiği tarihte geçerli olan döviz kurunun, finansal şeffaflık ve muhasebe kayıtlarının doğruluğu açısından fatura üzerinde açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
- Elektronik ortamda düzenlenen e-Arşiv faturalarda, belgenin güvenliğini ve doğrulanabilirliğini sağlamak amacıyla karekod uygulamasına mutlaka yer verilmelidir.
E-İhracat Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
E-ihracat yapmadan önce gönderim yapılacak ülkedeki tüketici ihtiyaçları doğru belirlenmeli, yasal düzenlemeler hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Özellikle bazı ürünler için paketleme şartları ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Ayrıca e-ihracat yaparken başarılı olmak için şu unsurlara dikkat edilebilir:
- Bir e-ihracat markası yalnızca e-ticaret siteleri veya çevrim içi pazar yerleri aracılığıyla değil, sosyal medya platformları aracılığıyla da görünür olabilir. Bu hem marka bilinirliğinin artmasına hem müşterilerle doğrudan etkileşime girerek güvenilir bir marka imajı oluşturmaya katkı sağlayabilir.
- e-Ticaret sitesinin kurulumu aşamasında tercüman desteği alınarak doğru şekilde yerelleştirme yapmaya özen gösterilebilir.
- İhracatı gerçekleştirilecek ürünlerin ve hizmetlerin GTİP kodlarını not etmek satış ve faturalandırma süreçlerini hızlandırılabilir.
- Fiyatlandırma politikalarının pazar araştırması sonucu belirlenmesi, daha gerçekçi fiyat etiketleri oluşturulmasını sağlayabilir.
- E-ihracat yaparken dijital pazarlama stratejilerinin doğru uygulanması önemlidir. Hedef pazar analizi, dönüşüm optimizasyonu ve SEO gibi unsurlar da bu süreçte önemli rol oynar.
- Lojistik altyapısının doğru kurgulanması ve stok yönetim sisteminin iyi bir şekilde organize edilmesi ticaretin sağlıklı şekilde devamlılığı için önemlidir.
- Lojistik planlaması yapılırken yerel nakliye seçenekleri araştırılabilir.
- Global ödeme alma çözümleri kullanmak ve farklı ülkelerdeki müşterilere uygun ödeme seçenekleri sunmak potansiyel satışları artırabilir.
- Güçlü bir tedarikçi ağı oluşturmak siparişlerin zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirilmesini sağlayabilir.
- E-ihracat yapılan ülkedeki hedef pazarın hassasiyetleri ve kültürünü göz önünde bulundurmaya dikkat edilebilir.
E-İhracat Destekleri ve Devlet Teşvikleri Nelerdir?
E-ihracat devlet teşviklerinden yararlanabilmek için birtakım önemli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Öncelikle, e-ihracat faaliyetlerinde kullanılan web sitesinin, hedef pazarın diline ve kültürel özelliklerine uygun şekilde kapsamlı bir yerelleştirme ve lokalizasyon sürecinden geçirilmesi zorunludur. Bu süreç, sadece metinlerin çevirisi ile sınırlı kalmayıp, ödeme sistemleri, müşteri hizmetleri ve kullanıcı deneyimi gibi tüm dijital altyapı unsurlarını da kapsamalıdır. Bunun yanı sıra, teşviklerden faydalanmanın en temel şartlarından biri, ihracatı yapılacak ürünlerin Türkiye'de üretilmiş olmasıdır. Bu şart, yerli üretimi teşvik etmek ve ülke ekonomisine katma değer sağlamak amacıyla konulmuştur. Teşvik başvuru sürecinde, Ticaret Bakanlığı veya İhracatçı Birlikleri nezdinde gerekli başvuru işlemlerinin eksiksiz olarak tamamlanması gerekmektedir. E-ihracat yapan işletmelere sunulan devlet teşvikleri şu başlıklar altında detaylandırılabilir:
- Marka tescil ve korunma desteği: İşletmelerin yurt dışı pazarlarda marka haklarını koruma altına almaları için sağlanan finansal yardım,
- Pazar araştırması seyahat desteği: Hedef pazarlarda yerinde inceleme ve araştırma yapılmasını teşvik eden mali destek,
- Rapor desteği: Uluslararası pazar analizleri ve fizibilite çalışmalarının hazırlanmasına yönelik finansman,
- Şirket satın alma desteği: Yurt dışında stratejik şirket satın almalarını kolaylaştıran teşvik programı,
- Belge desteği: Uluslararası standartlara uyum için gerekli sertifikasyon ve belgelendirme masraflarına katkı,
- Birim desteği Yurt dışında ofis, depo ve showroom açılmasına yönelik finansal destek,
- Reklam ve tanıtım desteği: Global pazarlarda marka bilinirliğini artırmaya yönelik pazarlama faaliyetlerine katkı,
- Fuar desteği: Uluslararası ticaret fuarlarına katılım maliyetlerinin karşılanmasına yönelik teşvik programı.
İfastürk ile E-İhracat Süreçlerinizi Kolaylaştırın
E-ihracat süreçlerinin karmaşık yapısı ve yasal gereklilikleri sizi endişelendirmesin! İfastürk, tüm bu süreçleri sizin için kolaylaştıran ve profesyonel çözümler sunan güvenilir bir iş ortağınız olmaya hazır.
Selin Çelik
Özellikle şirket kuruluşu ve gerekli belgeler konusundaki bilgiler çok değerli. Her şey çok düzenli ve anlaşılır şekilde anlatılmış.
KAZIM Öztürk
Pazar yerleri hakkındaki bölüm biraz daha detaylı olabilirmiş, ama genel olarak güzel bir kaynak olmuş.
Burak Aydın
E-ticaret sitesi kurulum sürecindeki adımlar çok net açıklanmış. Teknik detaylar biraz korkutucu görünse de, adım adım ilerlemek mümkün görünüyor.
Zeynep Kaya
Vergi hesaplamaları konusundaki detaylı açıklamalar çok faydalı. 2024 oranlarını da içermesi yazıyı güncel kılmış.