GİRİŞİMCİLER -- START-UP LAR -- İÇİN DEVLET DESTEKLERİ
Şirketler, tıpkı insanoğlu gibi doğum, çocukluk, gençlik, yaşlılık ve ölüm süreçlerinden geçiyor. Bu süreçlerin ilki olan şirket kuruluş istatistiklerine göre, son yıllarda şirket açılışlarında dikkate değer artışlar gözlemleniyor. Yeni girişimciler, çeşitli sektörlerde faaliyet göstermek üzere şirketlerini kuruyorlar ve bu artış trendi özellikle teknoloji ve hizmet sektörlerinde belirgin bir şekilde hissediliyor. Ancak, hangi sektör olduğu fark etmeksizin, şirketlerin uzun yıllar yaşayabilmesi için önemli unsur kârlılık olarak öne çıkıyor. Kârlılık, bir şirketin sürdürülebilirliği için vazgeçilmez bir kriter olarak kabul ediliyor.
KOBİ’lerin (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) faaliyet gösterdiği sektörlerde rekabetin çok fazla olduğu gerçeğinden hareketle, sürdürülebilir kârlılığı sağlayabilmenin en önemli unsurunun düşük maliyet olduğunu söyleyebiliriz. Hatta “malı alırken kazanmak” tabiri bunu destekliyor. Maliyetleri düşürmek, rekabet avantajı sağlamak ve piyasada kalıcı olabilmek adına kritik bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazımızda, şirketlerin yüksek kârlılık veya düşük maliyet konularını değil, kimi zaman hesaplanmayan ancak işletme bütçesine ciddi anlamda katkı sağlayan girişimciler için devlet teşviklerini ele alıyoruz. Devlet teşvikleri, yeni kurulan işletmelerin finansal yüklerini hafifletmekte ve büyümelerine olumlu katkı sağlamaktadır. Bu teşvikler arasında vergi indirimleri, düşük faizli krediler ve hibe programları yer alıyor. Ayrıca, bölgesel kalkınma ajanslarının sunduğu destekler de girişimciler için önemli fırsatlar sunuyor.
Yazımız, aşağıda belirtilen destek veya teşvik unsurlarını içermektedir. Bu unsurlar, genç girişimcilerin iş hayatına daha rahat başlamalarını sağlamak ve mevcut işletmelerin büyümesine katkıda bulunmak amacıyla sunulmaktadır.
- Genç Girişimci İstisnası: Genç girişimcilerin vergisel yükümlülüklerini hafifletmek amacıyla getirilen bu istisna, yeni kurulan işletmelerin ilk yıllarında maliyetlerini düşürmeyi amaçlamaktadır.
- KOSGEB Girişimcilik Destekleri: Küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleyen KOSGEB, girişimcilerin ihtiyaçlarına yönelik çeşitli destekler sunmaktadır.
- Şirket Kuruluş Desteği: Yeni şirket kurulum sürecinde girişimcilere mali yardım sağlamaktadır.
- Performans Desteği (İstihdam): İşletmelerin istihdam ettikleri personel sayısına göre sağlanan bu destek, iş gücü maliyetlerini azaltmayı amaçlamaktadır.
- Makine, Teçhizat ve Yazılım Desteği (İleri Girişimcilik): İleri teknolojiye sahip işletmelere yönelik olan bu destek, gerekli makine, teçhizat ve yazılım alımlarında finansal yardım sağlamaktadır.
- İstihdam Teşvikleri: İş gücü maliyetlerini düşürmek ve istihdamı artırmak amacıyla sunulan çeşitli teşviklerdir.
- SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sunulan teşviklerle işletmelerin sigorta prim yükümlülükleri hafifletilmektedir.
- KOSGEB: KOSGEB tarafından sağlanan istihdam teşvikleri, işletmelerin daha fazla personel istihdam etmelerine olanak tanımaktadır.
- İŞKUR: Türkiye İş Kurumu tarafından sunulan istihdam teşvikleri, işsizliğin azaltılmasına ve işletmelerin personel ihtiyaçlarının karşılanmasına katkı sağlamaktadır.
Genç Girişimci İstisnası
İlk defa şirket kuracak 18-29 yaş aralığında bulunan genç ve dinamik girişimciler, Genç Girişimci Kazanç İstisnası sayesinde girişimcilik yolculuklarının ilk yılında Bağ-Kur primi ödemezler. Bu, 2021 yılı itibarıyla aylık en az 1.235 TL olan Bağ-Kur prim tutarından muafiyet anlamına gelmektedir. Ayrıca, işe başladıktan sonraki üç yıl boyunca, yıllık 75.000 TL’ye kadar olan gelirlerinden gelir vergisi ödemezler, bu da önemli bir mali avantaj sağlar.
Genç Girişimci Kazanç İstisnası’ndan yararlanmak için belirli şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar aşağıda detaylı şekilde açıklanmıştır:
- Başvuracak kişilerin 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olmaları gerekmektedir.
- İlk defa Bağ-Kur kapsamında sigortalı olma şartı aranmaktadır.
- Başvuru sahiplerinin şahıs şirketi ya da adi ortaklık kurmuş olmaları gerekmektedir. Eğer bir ortaklık söz konusu ise, tüm ortakların destek şartlarına uygun olması zorunludur.
- Girişimcilerin kendi işlerinde bilfiil çalışmaları veya kendi işlerini sevk ve idare etmeleri gerekmektedir.
- İlk defa bir mükellefiyete sahip olmaları gerekmektedir.
- İşletmeyi, ölüm hariç olmak üzere, eş veya üçüncü dereceye kadar kan veya kayın hısımlarından devralmamış olmaları gerekmektedir.
- Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olmamış olmaları şarttır.
Genç Girişimci Kazanç İstisnası, genç girişimcilerin iş dünyasında daha sağlam adımlarla ilerlemelerini ve finansal yüklerini hafifletmelerini amaçlayan önemli bir teşvik programıdır. İlgili mevzuata ve detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. Bu destek, genç girişimcilerin hayallerini gerçekleştirmeleri ve yeni iş fikirlerini hayata geçirmeleri için büyük bir fırsattır.
KOSGEB Girişimcilik Destekleri
Şirketini Geleneksel Girişimci veya İleri Girişimci Desteği ile kurmak isteyen girişimciler, şirketini kurmadan önce ilk olarak Geleneksel veya İleri Girişimci Eğitimini tamamlamalıdır. Bu eğitim, girişimcilik konusunda gereken temel bilgileri ve stratejileri içerir ve girişimcilere iş hayatında karşılaşabilecekleri zorluklarla başa çıkma becerisi kazandırır. Eğitimi tamamlayıp girişimcilik sertifikasına sahip olanların kuracakları şirketin, KOSGEB desteklerinden yararlanabilmek için şirket kuruluşu aşamasında işletme faaliyet kodlarının KOSGEB tarafından desteklenen sektörlerden biri olması gereklidir. Bu, girişimcilerin KOSGEB'in sunduğu finansal ve lojistik desteklerden faydalanabilmesi için kritik bir adımdır. Diğer bir deyişle KOSGEB, sadece belirli sektörlere destek vermektedir. Bu sektörler arasında teknoloji, imalat, hizmet ve ticaret alanları yer alabilir.
Tamamen geri ödemesiz olarak alınabilecek destekleri 3 başlık altında toplayabiliriz. Bu destekler, girişimcilerin işlerini kurarken ve büyütürken karşılaşabilecekleri mali yükleri hafifletmek amacıyla tasarlanmıştır:
- Şirket Kuruluş Desteği: Şirketin kuruluş aşamasında yapılan masrafların bir kısmını karşılamak için verilen destek.
- Şahıs şirketi kurulması durumunda 5.000 TL nakdi destek verilmektedir. Bu destek, iş kurma sürecinde karşılaşılacak maliyetlerin hafifletilmesi ve girişimcilerin daha kolay bir başlangıç yapabilmeleri amacıyla sağlanmaktadır.
- Sermaye Şirketi (limited veya anonim şirket) kurulması durumunda 10.000 TL nakdi destek verilmektedir. Bu destek, daha büyük ölçekteki iş girişimlerinin başlangıç maliyetlerini karşılamak ve iş dünyasında daha sağlam adımlar atılmasına yardımcı olmak için verilmektedir.
- Performans Desteği: Şirketin belirli performans kriterlerini karşılaması durumunda sağlanan finansal yardım. Bu destek kalemi, çalıştırılan personel sayısına göre verilmektedir. Her bir yıl “performans dönemi” olarak adlandırılmıştır.
- Performans dönemi (1. Yıl) sonunda SGK prim gün sayısı toplamı:
- Eğer toplam prim gün sayısı 180 ile 539 gün arasında ise, çalışana 5.000 TL tutarında nakdi destek verilir,
- Eğer toplam prim gün sayısı 540 ile 1079 gün arasında ise, çalışana 10.000 TL tutarında nakdi destek verilir,
- Eğer toplam prim gün sayısı 1080 gün ve üzeri ise, çalışana 20.000 TL tutarında nakdi destek verilir.
- Performans dönemi (2. Yıl) sonunda SGK prim gün sayısı toplamı dikkate alınarak nakdi destek verilir. Bu destek miktarları şu şekildedir:
- Eğer toplam SGK prim gün sayısı 360-1079 gün arasındaysa, 5.000 TL nakdi destek sağlanır.
- Toplam SGK prim gün sayısı 1080-1439 gün arasındaysa, 15.000 TL nakdi destek sağlanır.
- Eğer toplam SGK prim gün sayısı 1440 gün ve üstü ise, 20.000 TL nakdi destek verilir.
- Makine, Teçhizat ve Yazılım Desteği (Sadece İleri Girişimciler için): İleri girişimcilerin ihtiyaç duyduğu teknolojik donanım ve yazılım için sağlanan özel destek. Bu destek kalemi, işletmelerin teknoloji düzeyine göre ve sadece İleri Girişimci Destek Programı kapsamında yer alan işletmelere verilmektedir. İleri Girişimci Destek Programı, yenilikçi fikirleri olan ve bu fikirleri hayata geçirmek isteyen girişimciler için tasarlanmış özel bir programdır. Bu program kapsamında yer alan işletmelere ve teknoloji düzeylerine buradan göz atabilirsiniz. Bu linke tıkladığınızda, hangi işletmelerin bu destekten yararlanabileceğini ve hangi teknoloji düzeylerine destek verildiğini detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.
- Düşük ve orta-düşük teknoloji seviyesinde faaliyet gösteren işletmelere 100.000 TL destek sağlanacaktır. Bu destek, işletmelerin büyümesi ve gelişmesi için önemli bir katkı sunmaktadır.
- Orta-yüksek teknoloji seviyesinde faaliyet gösteren işletmelere 200.000 TL destek verilecektir. Bu destek, işletmelerin daha ileri teknolojilere yatırım yapmalarına olanak tanıyacaktır.
- Yüksek teknoloji seviyesinde faaliyet gösteren işletmelere 300.000 TL destek sağlanacaktır. Bu destek, yüksek teknolojiye sahip işletmelerin inovasyon ve Ar-Ge çalışmaları yapabilmesi için büyük bir fırsattır.
Prim gün sayıları hesaplanırken, bir personelin aylık tam zamanlı çalışmasında 30 prim gün dikkate alınabilir. Bu, her gün için ayda toplam 30 prim gün anlamına gelir. Ayrıca, girişimcinin; genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derecede şehit yakını olması durumunda, her bir performans döneminde belirlenen tutarlara 5.000 TL eklenir. Bu ek ödeme, girişimcinin belirli gruplara dahil olması durumunda ekstra bir teşvik sağlar.
Örneğin, girişimcinin tam zamanlı 2 personeli bir ayda 60 prim gün hizmet vermektedir. Bu hesaplama, her bir personelin tam 30 gün çalıştığı varsayılarak yapılır. Yıl sonunda prim gün sayısı 720 olmaktadır. Böylece girişimci, yıl sonunda toplamda 720 prim gününe ulaşır ve 1. yıl sonunda 10 bin TL alabilmektedir. Şayet girişimci genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derecede şehit yakını ise bu tutar 15 bin TL olarak uygulanmaktadır. Bu durumda girişimci, ek 5 bin TL teşvikten yararlanır.
Yapılacak harcama tutarının %75 kadarına verilecek desteğin üst sınırı, işletmenin teknoloji düzeyine göre belirlenmiştir. Bu oran, işletmenin yaptığı harcamalar üzerinden hesaplanarak, belirli bir üst sınır dâhilinde girişimcilere sağlanacaktır. Alınabilecek destek tutarları şunlardır:
Alınacak makinenin Yerli Malı Belgesi olması halinde, destek oranı %90 olarak uygulanacaktır. Bu, yerli üretimi teşvik etmek amacıyla önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Örneğin, 100 bin TL tutarında bir makine alındığında bu bedelin 90 bin TL’si için destek alınabiliyor. Bu, işletmelerin maliyetlerini önemli ölçüde azaltarak, yüksek kaliteli yerli makineler kullanmalarına olanak tanımaktadır. İleri Girişimcilik Destek Programı hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz, buradan detaylara ulaşabilirsiniz.
İstihdam Teşvikleri
İşsizliğin azaltılması ve etkin istihdamın sağlanabilmesi için verilen teşvikleri 3 başlık altında toplayabiliriz. Bu teşvikler, çeşitli kurumlar ve programlar aracılığıyla işverenlere ve iş arayanlara destek sağlamayı amaçlar. Her bir teşvik, farklı bir alanda iş gücünün yetkinliğini artırmayı ve istihdam olanaklarını genişletmeyi hedefler.
- SGK İstihdam Teşvikleri
- KOSGEB Nitelikli Eleman Desteği
- İŞKUR İşbaşı Eğitim Programı Desteği
- Desteğin uygulama süresi ise farklı sektörlere göre değişiklik göstermektedir:
- Bilişim ve imalat sektörlerindeki işyeri ve mesleklerde en fazla 6 aya kadar destek sağlanmaktadır.
- Muhabirlik ile ilgili mesleklerde bu süre en fazla 9 aya kadar uzatılabilir.
- Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde ve diğer sektörlerde ise destek süresi en fazla 3 ay ile sınırlıdır.
- İşbaşı Eğitim Programı kapsamında karşılanan giderler şunlardır:
- İş arayan statüsündeki vatandaşlar için günlük 108,68 TL, öğrenciler için 81,51 TL, işsizlik ödeneği alanlar için ise 54,34 TL destek sağlanır. Bu destekler, katılımcıların program süresince mali açıdan rahatlamalarını sağlar.
- Geleceğin meslekleri olarak belirlenen alanlarda düzenlenen programlarda katılımcılara günlük 115 TL destek verilir, bu da bu tür programlara katılımı teşvik eder.
- İmalat sektöründeki mesleklerde, kadınların bakmakla yükümlü oldukları 2-5 yaş arası çocukları için aylık 400 TL bakım desteği verilmektedir. Bu destek, kadınların iş hayatına katılımını kolaylaştırmaktadır.
- Ayrıca, katılımcıların aylık genel sağlık sigortası primi İŞKUR tarafından karşılanmaktadır. Bu prim, 2021 yılında 107,32 TL olarak belirlenmiştir ve katılımcıların sağlık güvencelerinin devam etmesini sağlamaktadır.
Çeşitli kanunlar doğrultusunda sağlanan istihdam teşvikleri ile aylık bazda SGK prim ödemelerinden indirim sağlamak mümkün. Bu teşvikler, işverenlerin mali yükünü hafifletmekte ve istihdamı artırmak için önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Örneğin, asgari ücret ödenen bir personelin işverene maliyeti 4.203 TL'dir. Bu tutarın 1.378 TL’si SGK prim maliyetinden oluşuyor. Ancak, SGK teşvikleri sayesinde bu tutar işverenin cebinde kalabiliyor. Bu durum, işverenlerin daha fazla personel istihdam etmelerini teşvik etmekte ve ekonomik büyümeye katkı sağlamaktadır. Ayrıca, işverenlerin SGK prim indirimlerini kullanarak maliyetlerini düşürmeleri, işletmelerin sürdürülebilirliğini artırmakta ve rekabet güçlerini korumalarına yardımcı olmaktadır.
İşletmede yeni istihdam edilecek (son 12 ayda işletmede çalışmamış) en az 2 yıllık üniversite mezunu 4 personele kadar bu destekten yararlanmak mümkündür. Bu destek, aylık olarak asgari ücretin %60’ı oranında sağlanmakta olup, toplamda 50.000 TL’ye kadar ulaşabilmektedir. Yeni mezun, kadın, engelli, birinci derece şehit yakını veya gazi istihdamında ise bu oran %80 olarak uygulanıyor. Dolayısıyla, 2021 yılı itibarıyla %80 destek sayesinde her ay 2.825 TL’ye kadar nakdi kazanç elde etmek mümkün hale gelmiştir. Bu destek programı, işletmelerin yeni personel istihdamını teşvik etmeyi ve iş gücüne katılımı artırmayı amaçlamaktadır.
Programa başvuru şartı olarak, işletmenin son 2 ayda en az 120 prim gün sayısına sahip olması gerekmektedir. Ancak, işletme Öncelikli Teknoloji Alanlarında yer alıyorsa veya teknopark sınırları içerisinde faaliyet gösteriyorsa, bu şart aranmaz. Bu sayede, teknoloji odaklı ve inovatif iş alanlarında faaliyet gösteren işletmelerin daha fazla desteklenmesi hedeflenmektedir.
İŞKUR’un finansmanı sayesinde işletmeler, aylık personel maliyetinden belirli bir süre boyunca tasarruf sağlayabiliyor. Bu program sayesinde, bir işçinin asgari ücret üzerinden hem ücreti hem de SGK-vergi maliyetleri İŞKUR tarafından karşılanmaktadır. Bu destek, işletmelerin mali yüklerini hafifletirken aynı zamanda istihdamı teşvik etmektedir.
Ayrıca, siber güvenlik, bulut bilişim, oyun geliştirme uzmanı ve kodlama gibi geleceğin meslekleri olarak görülen alanlarda düzenlenecek İşbaşı Eğitim Programı (İEP) için 9 aya kadar destek verilmektedir. Bu, yeni ve kritik alanlarda nitelikli iş gücünün yetiştirilmesine büyük katkı sağlamaktadır.
Bu destekler, hem işverenlerin hem de iş arayanların fayda sağlayabileceği kapsamlı bir program sunmaktadır, böylece istihdam oranlarını artırmak ve ekonomik kalkınmayı desteklemek amaçlanmaktadır.
Sonuç olarak;
Günümüzde artan masraf kalemlerini tek kalemde bir teşvik ile finanse edebilmek mümkün olmayabiliyor. Bu durum, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için büyük bir zorluk teşkil ediyor. Yukarıda bahsedildiği üzere, şirket kuruluşunda sağlanan istisnalar ile istihdam, makine, teçhizat ve yazılım harcamalarına sağlanan teşviklerle bütçede avantaj sağlamak gerekiyor. Bu teşviklerin doğru ve etkin bir şekilde kullanılması, şirketlerin mali yükünü hafifletirken, aynı zamanda büyüme ve gelişme fırsatlarını da artırabilir. Dolayısıyla, bu teşvik programlarının detaylı bir şekilde analiz edilmesi ve işletmelerin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Ifastürk ile Destek ve Teşviklerin Yanında Olun
Girişimcilik yolculuğunuzda devlet destekleri ve teşviklerinden en iyi şekilde yararlanmak, işinizi büyütmek ve sürdürülebilir kârlılığı sağlamak için profesyonel bir destek almanız büyük önem taşır. Ifastürk, uzman kadrosu ve geniş bilgi birikimi ile girişimcilerin her adımda yanındadır. Şirket kuruluşundan, devlet teşviklerinin başvurularına, finansal yönetimden, stratejik planlamaya kadar tüm süreçlerde size rehberlik eder.
Eğer siz de girişimcilik hayallerinizi gerçeğe dönüştürmek ve bu süreçte en iyi destekleri almak istiyorsanız, Ifastürk ile iletişime geçin. Ifastürk sayesinde devlet teşviklerinden en iyi şekilde faydalanabilir ve işinizi daha sağlam temellere oturtabilirsiniz. Hayallerinizi ertelemeyin, Ifastürk ile başarının kapılarını aralayın!
NEDİM DEMİR_
Bu yazı sayesinde girişimcilik konusunda birçok yeni bilgi öğrendim. Devlet destekleri hakkında daha fazla yazı bekliyorum.
mehtap kara
Harika bir yazı olmuş! Devlet destekleriyle ilgili bu kadar detaylı bilgiye ihtiyacım vardı.